W okresie zimowym warto zapewnić sobie dostęp do świeżych warzyw pochodzących z własnej działki lub ogródka. I odżywiać się zdrowo, bez jakichkolwiek konserwantów. Jak to zrobić? Oto kilka prostych i cennych porad.

Przechowywanie warzyw przez zimę zależy od kilku czynników:

• najważniejszym czynnikiem jest zdrowotność warzywa. Bardzo ważne jest, żeby były one świeżo zebrane, niezwiędnięte, nieuszkodzone mechanicznie ani przez szkodniki. W przeciwnym razie są duże szanse, że warzywa będą gnić i pleśnieć;
• dobór odmiany, czyli do przechowywania należy wybierać te warzywa, które są do tego przeznaczone, tzn. cechują się długą trwałością i dlatego mogą się dobrze przechowywać. Takie informacje o danym warzywie powinny być umieszczone na torebce z nasionami. Należy pamiętać, że do przechowywania nie nadają się odmiany wczesne (wyjątek czerwone buraki, gdyż można przechowywać wczesne i późne);
• warto wiedzieć, że obfite nawożenie gleby (zwłaszcza azotem) może wpłynąć na gorsze przechowywanie się niektórych warzyw, powodując ich szybsze gnicie. Dlatego należy nawozić ostrożnie, zwłaszcza późnym latem (np. ogórki, gdy są przenawożone azotem, nie dają się ukisić tylko gniją.

Kiedy zbieramy warzywa?

Warzywa przeznaczone na zimowe przechowywanie powinno się wykopywać jesienią, najlepiej w słoneczny, bez deszczowy dzień. W przypadku warzyw korzeniowych, zbieramy warzywa zasiane na przełomie maja i czerwca. Do zbiorów marchwi i czerwonych buraków przystępujemy najwcześniej na przełomie września i października. Od połowy października zbieramy kapustę. Pod koniec października zbieramy pietruszkę (korzeń) i pory. Ogólnie wszystkie odmiany warzyw, które nie lubią zimna (tj. rzodkiewka, dynia, kalarepa, kalafior i fasola) powinny być zebrane do końca października.
Ważnym czynnikiem jest stopień dojrzałości warzyw w momencie zbioru. Wynika to z tego, że najlepiej przechowują się warzywa wyrośnięte, ale nie przejrzałe.

Przygotowanie warzyw do przechowywania

Bezpośrednio po zbiorze warzywa powinny być posortowane i oczyszczone z ziemi. Należy usunąć nać, można ją po prostu ukręcić lub odciąć nożem. Tak przygotowane warzywa można ułożyć w skrzynkach. Warzywa należy dokładnie przejrzeć i do przechowywania przeznaczyć tylko egzemplarze dobrze wyrośnięte, zdrowe, bez jakichkolwiek uszkodzeń i śladów żerowania szkodników oraz te, które nie uległy przemarznięciu.

Jakie warzywa można przechowywać?

• do przechowywania przez dłuższy okres (zimę) nadają się: ziemniaki, czerwone buraki, marchew, pietruszka, seler, por, kapusta, cebula, czosnek i chrzan;
• do przechowywania przez krótki okres (zaledwie kilkanaście dni) nadają się: ogórek, pomidor, papryka, cukinia, kabaczek, dynia, kalafior, brokuł, bakłażan, bób, fasolka szparagowa, rzodkiewka, kalarepa, szparagi, kapusta pekińska;
• do przechowywania przez bardzo krótki okres (zaledwie kilka dni) nadają się: warzywa liściowe tj. sałata krucha, sałata masłowa, szpinak, cykoria liściowa i natki warzyw.

Warunki przechowywania warzyw

Podczas przechowywania warzyw, decydujące znaczenie ma odpowiednia temperatura i wilgotność powietrza. Idealna temperatura do przechowywania warzyw to 0ºC. Ważne jest, aby jej wartość nie ulegała zmianom. Nie powinna spadać, a także nie powinna rosnąć, gdyż warzywa mogą się wtedy zagrzać i rozpocząć ponowny rozwój (wyrastanie w korzenie i liście).

Przy niskiej wilgotności powietrza oraz w temperaturze 1-7ºC. dobrze przechowuje się cebula i czosnek. Dlatego przechowywane są one w miejscach przewiewnych i zabezpieczonych przed mrozem (np. strych, zamykana altanka). Splata się je w warkocz lub w wianek i  wiesza, ewentualnie układa w skrzynce na warstwie słomy. Należy pamiętać, że przed rozpoczęciem przechowywania, warzywa powinny być wysuszone (zewnętrzne łuski powinny być suche).

Natomiast warzywa korzeniowe takie jak: ziemniaki, czerwone buraki, marchew, pietruszka i seler mogą być przechowywane w warunkach wysokiej wilgotności (np. piwnica, kopiec) i w temperaturze 1-4 ºC. Skrzynki z warzywami należy wynieść do chłodnego pomieszczenia (np. altanka) na kilka tygodni. A gdy pojawią się już pierwsze mrozy, warzywa należy przenieść do pomieszczeń zabezpieczonych od mrozu (np. nieogrzewana piwnica). Wyższa temperatura przyczynia się do tego, że warzywa po prostu wysychają ewentualnie wznawia się ich wzrost.

Warzywa (zwłaszcza korzenie pietruszki i marchwi) można ułożyć w skrzynkach i przesypać piaskiem, aby nadmiernie nie wysychały.  W celu zabezpieczenia piasku przed wysychaniem, od czasu do czasu  można go polać niewielką ilością wody. Natki warzyw korzeniowych usuwamy.

Kapusty nie przysypuje się piaskiem, jedynie układa w skrzynce na cienkiej warstwie słomy.

Ziemniaki, czerwone buraki i seler można przechowywać w przewiewnych workach. Dodatkowo do ziemniaków można dorzucić kilka jabłek, to pozwoli zabezpieczyć ziemniaki przed kiełkowaniem.

W okresie przechowywania, od czasu do czasu należy kontrolować jakość warzyw. Wszystkie zgniłe odrzucamy, a pozostawiamy tylko zdrowe okazy.

Najkrócej przechowują się pomidory, najlepiej w nieco wyższej temperaturze (10-15ºC) niż większość warzyw. Powinno się je zrywać przed pierwszymi przymrozkami, ułożyć w skrzynkach, a następnie przenieść do ciemnego pomieszczenia. Po kilku tygodniach powinny być już dojrzałe.

Kopiec

Jeśli mamy do przechowywania dużo warzyw (ziemniaki, czerwone buraki, marchew, pietruszkę, seler) to warto to zrobić w kopcu na działce lub w ogródku. Jest to stara i sprawdzona metoda.

Kopiec na warzywa gorzej przechowujące się tj. marchew, pietruszkę i seler powinien mieć 60 cm głębokości i 50 cm szerokości.

Natomiast kopiec na kapustę i czerwone buraki powinien być nieco płytszy (do 30 cm głębokości).

Ważna jest kolejność układania warstw kopca. Na dno wykłada się warzywa, przysypuje piaskiem (zazwyczaj do równości z ziemią), potem sypie się ziemię (około 15 cm), kładzie słomę (około 25 cm) i na górę ziemię (około 15 cm). Jeżeli zapowiadają duże mrozy, to na górę kładzie się jeszcze raz słomę i to grubą warstwę oraz warstwę ziemi. Dzięki takiej okrywie nasze warzywa na pewno nie przemarzną. Po bokach kopca powinno się wykopać niewielki rowek do odwadniania.

Temperaturę w kopcu powinno się kontrolować. Gdy wyniesie ona 1-3 ºC powinno się dodawać kolejne warstwy. Znawcy twierdzą, że nie należy od razu robić tak wielu warstw, gdyż warzywa mogą się zaparować i w końcowym efekcie mogą zacząć gnić. Dlatego ważne jest kontrolowanie temperatury w kopcu i przy zerowej temperaturze można przykryć kopiec tylko pisakiem i ziemią.

W kopcu panuje duża wilgotność, co nie służy niestety cebuli. Dlatego cebulę warto przechowywać w innym miejscu, np. na strychu.

Lokalizacja kopca

Wybierając miejsce na kopiec należy kierować się  głównie rodzajem gleby i poziomem wód gruntowych. Idealne będzie  miejsce, w którym gleba jest piaszczysta i przepuszczalna, a woda gruntowa jest na głębokości poniżej 50 cm.

Co roku kopiec powinno się zakładać w innych miejscach. Pozwoli to zapobiec rozwojowi chorób na przechowywanych warzywach.

Warzywa przez cały rok

Stan warzyw oraz ich ilość nadająca się do spożycia  po przechowaniu, zależy od ich jakości początkowej oraz odpowiedniej odmiany (nie wszystkie odmiany dobrze znoszą przechowywanie), sposobu uprawy, stopnia dojrzałości, odpowiedniego terminu zbioru i co najważniejsze, warunków ich przechowania. Dlatego warto prawidłowo przechowywać warzywa, zwłaszcza te pochodzące z własnej, ekologicznej uprawy. Dzięki temu przez okres zimowy będziemy się odżywiać zdrowymi warzywami, wolnymi od licznych zabiegów chemicznych, a chyba warto...

Źródło: www.smaczny.pl