Pierwiosnki, czyli prymule w zależności od odmiany osiągają od 10 do 50 cm wysokości.

Wyjątkiem są odmiany pochodzące z Azji, które są wyższe i dochodzą do 1m.

Kwiaty

Prymule mają bardzo dekoracyjne kwiaty, które mogą być w kolorze białym, żółtym, różowym, czerwonym oraz fioletowym. Kwiaty wyrastają pośród rozety grubych, zielonych liści.

Okres kwitnienia pierwiosnków zaczyna się w marcu i może trwać nawet do lata.

Stanowisko

Uprawiane mogą być zarówno w pojemnikach, jak również na skalniakach oraz na rabatach kwiatowych, często tworzą ich obwódki.

Dobre warunki do rozwoju znajdują prymulki pod krzewami, drzewami oraz na skraju zbiorników wodnych.

Pierwiosnki nie przepadają za zbyt dużą ilością światła. Wolą stanowiska w cieniu lub półcieniu.

Jeżeli jednak rosną w miejscu nasłonecznionym, wtedy należy je systematycznie i obficie podlewać. W takich warunkach najlepiej rosną pierwiosnki bezłodygowe, gruzińskie i lekarskie.

W zależności od gatunku mają różne wymagania glebowe. Większość dobrze rośnie na glebach słabo próchniczych, wilgotnych i przepuszczalnych. Są również gatunki, które lubią glebę lekko kwaśną, próchniczą i wilgotną.

Odporność na niskie temperatury

Pierwiosnki są bardzo wytrzymałe na niskie temperatury, dochodzące nawet do – 20°C. Pomimo tego można rośliny zabezpieczyć na zimę, nakrywając je warstwą liści lub torfem.

Takiego zabezpieczenia szczególnie wymagają odmiany pierwiosnka bezłodygowego.

Pozyskiwanie nowych roślin

Nowe rośliny można uzyskać z nasion, które wysiewa się do skrzynek wypełnionych podłożem. Najodpowiedniejszy okres ich wysiewu to: wrzesień - listopad.

Taki sposób rozmnażania zalecany jest zwłaszcza w przypadku pierwiosnka lekarskiego i omszonego.

Natomiast od lutego do kwietnia wysiewamy nasiona pierwiosnka wyniosłego i bezłodygowego.

Nasiona przed wysianiem należy przemrozić, co korzystnie wpływa na kiełkowanie nasion.

Jednak najlepszą metoda pozyskiwania nowych roślin jest podział bryły korzeniowej na przełomie maja i czerwca.

Ten sposób rozmnażania powinno stosować się co 2 – 3 lata. Nowe, powstałe w ten sposób rośliny charakteryzują się lepszym rozwojem oraz obfitszym kwitnieniem.

Posadzone do gruntu rośliny pozostają tam przez zimę, a na wiosnę, często w marcu - kwietniu, rozpoczynają okres kwitnienia.

W zależności od gatunku pierwiosnki kwitną w miesiącach wiosennych lub letnich.
Poniżej opiszemy kilka przykładowych roślin z obu grup.

Pierwiosnki wiosenne

Pierwiosnek bezłodygowy (Primula vulgaris)

Charakterystyczną cechą tych roślin jest niewielki wzrost oraz brak łodygi. Liście długie, pomarszczone, na brzegach ząbkowane. Pojedyncze lub pełne kwiaty osadzone są na krótkich pędach, jednobarwne białe, żółte, czerwone, fioletowe lub różowe. Mogą być również dwubarwne. Kwitnie długo i obficie, od lutego do maja. Najczęściej uprawiany w pojemnikach gatunek pierwiosnka.

Pierwiosnek gruziński (Primula juliae)

Najmniejszy z pierwiosnków, osiąga do 5 cm wysokości. Zakwita bardzo obficie od marca do maja. Kwiaty purpurowe, w środku żółte oczko. Ma małe, zielone liście, okrągłe lub owalne. Silnie się rozrasta, sadzona na rabatach, nadaje się na obwódki. Rozmnażana przez podział bryły korzeniowej.

Pierwiosnek wyniosły (Primula elatior)

Osiąga 20 – 30 cm wysokości, ma wydłużone, owłosione liście. Baldaszkowate kwiatostany zwrócone w jedna stronę, w kolorach np. białym, niebieskim i inne. Niekiedy mają żółte oczko lub jaśniejszy skraj płatków. Kwitnie od kwietnia do czerwca, nadaje się na rabaty i do ogrodów skalnych, jest długowieczny.

Pierwiosnek lekarski (Primula veris)

Źródło: kwiatypolski.ovh.org

Osiąga do 25 cm wysokości, pomarszczone liście, od spodu biały nalot. Kwiaty w kolorze żółtym, mają pięć płatków, zebrane w luźne baldachy wydzielają przyjemny zapach. Kwitnie od marca do maja. W ogrodzie można sadzić pojedynczo jak również z innymi roślinami.

Pierwiosnek omszony (Primula x pubescens)

Długie, jasnozielone, mięsiste liście pierwiosnka omszonego tworzą rozety. Kwiaty osadzone na głąbiku w baldachu, w zależności od odmiany o różnej barwie np. żółtej, fioletowej. Mogą być dwu lub trójbarwne oraz różnej wielkości (do 4 cm). Mają kontrastowo zabarwione oczko lub brzegi. Kwitnie od marca do czerwca. Nadaje się do uprawy na skalniaku. Ponieważ ma długie korzenie trzeba go sadzić głęboko. Rozmnaża się przez wysiew nasion.

Pierwiosnki letnie

Do tej grupy pierwiosnków zaliczane są gatunki wysokie, pochodzące z Azji. Są to rośliny posiadające stosunkowo duże, bujne liście oraz okółki kwiatów.

Pierwiosnek japoński (Primula japonica)

Duża, dochodząca do 60 cm wysokości roślina. Podłużne, ząbkowane na brzegach liście tworzą różyczkę. Kwiatostan osadzony na długim, bezlistnym pędzie – głąbiku – do 60 cm długości, składa się z maksymalnie pięciu okółków kwiatów o średnicy do 2 cm. W zależności od odmiany kwiaty mogą być fioletowe, białe, różowe lub czerwone z czerwonym lub żółtym oczkiem w środku. Kwitnie w miesiącach maj – lipiec. Nadaje się do sadzenia na rabatkach oraz przy zbiornikach wodnych.

Pierwiosnek kwiecisty (Primula florindae)

Jeden z najwyższych gatunków, osiąga ok. 1 m wysokości. Ma błyszczące, osadzone na długich ogonkach, karbowane liście. Jasnożółte, pachnące kwiaty osadzone na wysokich pędach, kwitną w czerwcu i lipcu. Stosowany na rabaty oraz obsadzenia brzegów oczek wodnych. Źle znosi brak wody.

Pierwiosnek Viala (Primula vialii)
Ten gatunek wyróżnia się wyglądem kwiatostanu, który przypomina dwukolorowy kłos, rozkwitający stopniowo od dołu. Rozkwitnięta część kwiatostanu ma kolor lawendowo - niebieski, a górna nierozkwitnięta kolor ciemnoczerwony. W miarę otwierania się kwiatków „kłosa” zmienia się również jego barwa. Kwiaty umieszczone są na pędach dochodzących do 50 cm wysokości. Kwiaty najobficiej zakwitają w drugim roku, tak więc zaleca się, aby uprawiać je jak rośliny dwuletnie. Kwitnie w czerwcu i lipcu. Roślina wymaga w okresie wegetacji bardzo wilgotnego podłoża, natomiast w okresie spoczynku, w zimie powinna mieć sucho. Nadaje się do sadzenia na rabatach, w ogrodach skalnych oraz wokół zbiorników wodnych.

Choroby i szkodniki

Pierwiosnki narażone są na zarażenie szarą pleśnią. Objawem tej choroby są pojawiające się na liściach, pąkach i kwiatach, szarych i brunatnych palm. Ponieważ jest to grzyb, należy chore części roślin usunąć i najlepiej spalić, a rośliny opryskać środkiem grzybobójczym.

Szkodniki, które mogą zaatakować pierwiosnki to:

• mszyce, które pozostawiają na liściach wydzielinę, powodującą deformowanie liści, w celu zwalczenia należy stosować oprysk odpowiednim środkiem chemicznym
• mączlik, są to białe, drobne muszki, objawem ich działania są pojawiające się na liściach plamy, następnie żółknięcie i obumieranie liści. Konieczny jest oprysk zaatakowanych roślin
• przędziorki, od spodu liści pojawia się pajęczynka, liście bledną, żółkną i usychają, można zraszać roślinę, tak by podwyższyć wilgotność powietrza wokół lub zastosować odpowiedni preparat do ich zwalczania.

Tutaj znajduje się galeria zdjęć pierwiosnków.